Cirtex (Circulair Textielcentrum Rivierenland) startte in 2021 samen met innovatieve MKB-bedrijven met de verwerking van post-consumer waste (PCW) textiel. Met Cirtex 1.0 werd een stevige basis gelegd: een sorteercentrum in Tiel en samenwerkingen met bedrijven die mechanische en chemische recyclingtechnieken ontwikkelen.

De grootste uitdaging bleek de afzet: hoe breng je voldoende volume van het verwerkte textiel duurzaam op de markt? Zonder schaalbare oplossingen aan de vraagkant stagneert verdere groei.

In de nieuwe projectfase ligt de nadruk daarom op het ontwikkelen van hoogwaardige materialen en eindproducten waar de markt daadwerkelijk om vraagt. Doel is dat Cirtex zelfstandig en duurzaam kan voortbestaan. Het consortium gebruikt hierbij de ‘trap tegen textiel’, met nadruk op de trede ‘een nieuw leven’.

Concrete stappen zijn:

• haalbare en schaalbare bijdrage aan de grondstoffentransitie;
• verbetering van het sorteerproces voor zuiverder en waardevoller materiaal;
• ontwikkeling van halffabricaten en eindproducten, zoals massieve textielplaten, gradiënt- en brandwerend vilt en composietprofielen voor producttoepassingen in de openbare ruimte;
• innovatie in mechanische recycling;
• vormgeving van een circulair verdienmodel waar alle partners van profiteren en dat de regionale economie versterkt.

Partners zoals Planq, Faay, Keynius, i-did, Heigo en De Verschilmakerij ontwikkelen innovatieve producten die de afzetmarkt vergroten. Daarmee spelen zij in op de groeiende vraag naar de inzet van hernieuwde grondstoffen en duurzame materialen. Het sorteercentrum in Tiel met geïntegreerde verwerking is uniek in Nederland en maakt Oost-Nederland tot een belangrijke speler in circulaire textielverwerking. Dit zorgt voor nieuwe bedrijvigheid, minder afhankelijkheid van fossiele grondstoffen en een koploperspositie in circulaire economie. De marktacceptatie is concreet, met diverse Letters of Intent van geïnteresseerde bedrijven en overheden.

Link met de studie
De HAN-minor Circulaire Economie werkt met zes waarden: financieel, materieel, intellectueel, menselijk, sociaal-relationeel en natuurlijk. Deze opdracht biedt studenten de kans om die zes waarden concreet toe te passen in een reële casus: het vormgeven van een circulaire propositie richting gemeenten. Het resultaat moet niet alleen financieel kloppen, maar ook (meetbare) waarde toevoegen op alle andere dimensies.

Vraag- en probleemstelling

De opdracht richt zich op het onderzoeken van een gezonde businesscase voor Cirtex, waarbij ingezameld textiel wordt verwerkt tot straatmeubilair en hekwerk voor gemeenten binnen de Gemeenschappelijke Regeling AVRI (www.avri.nl). Het gaat hierbij om de gemeenten Tiel, Zaltbommel, Maasdriel, West Maas en Waal, Nederbetuwe, Buren, Culemborg en West Betuwe. De kernvraag is of gemeenten bereid zijn circulaire producten af te nemen op basis van een robuuste circulaire businesscase.

Specifieke onderzoeksvragen

1. Zijn gemeenten bereid te experimenteren met circulaire producten, ook wanneer levensduur en esthetische kwaliteit nog niet volledig bewezen zijn?
2. Bestaat bereidheid om meer te betalen voor producten die gelijkwaardig zijn aan conventionele alternatieven, maar circulair geproduceerd zijn?
3. Wat zijn de huidige jaarlijkse investeringen en beheer- en onderhoudskosten van straatmeubilair en hekwerk in de gemeente Tiel, en eventueel ook in andere gemeenten in de regio Rivierenland, en hoe verhouden die zich tot circulaire alternatieven?
4. Welke restwaarde kan aan textielcomposiet worden toegekend, en hoe beïnvloedt dit de afschrijvingskosten?
5. Welke meerwaarde ontstaat als Werkzaak Rivierenland wordt ingezet bij productie en assemblage (menselijke waarde, sociale inclusie)?
6. Wat is de financiële waarde voor de gemeente Tiel, en eventueel ook voor andere gemeenten in de regio Rivierenland, als hiervoor medewerkers van Werkzaak Rivierenland (www.werkzaakrivierenland.nl) worden ingezet bij de productie en assemblage van deze circulaire producten?
7. Hoe kan Cirtex de keten van inzameling, verwerking en productie optimaal organiseren en versneld tot resultaat brengen? Hierbij ook de vraag: Wat is de toegevoegde waarde per processtap?
8. Wat is het ideale, circulaire, businessmodel voor het vermarkten van producten uit post-consumer waste (PCW) textiel vanuit het Cirtex-consortium?

Concrete deelvragen

1. Marktvraag gemeenten: Welke behoeften hebben gemeenten in Rivierenland ten aanzien van straatmeubilair en hekwerk, en welke bestaande producten kunnen worden vervangen door circulaire varianten?
2. Inkoop en juridische kaders: Hoe kan inkoop plaatsvinden binnen lange termijnrelaties, met inachtneming van aanbestedingsrecht of via constructies die inbesteding of raamovereenkomsten mogelijk maken?
3. DMU (Decision Making Unit): Wie zijn de besluitvormers en beïnvloeders binnen gemeenten (inkoop, duurzaamheid, openbare ruimte, realisatie en beheer, bestuurders)?
4. Marketingmix (4P’s):
   1. Product: welke producten zijn nodig, in welke aantallen en met welke kwaliteitseisen?
   2. Prijs: welke prijsniveaus zijn gangbaar en bestaat er bereidheid meer te betalen voor circulaire alternatieven?
   3. Promotie: hoe kan de circulaire propositie effectief onder de aandacht worden gebracht?
   4. Plaats: hoe kan distributie en plaatsing optimaal worden georganiseerd?
5. Waardecreatie: Welke meerwaarde leveren circulaire producten langs de zes waarden, bijvoorbeeld: CO₂-reductie (natuurlijke waarde), inzet Werkzaak Rivierenland (menselijke waarde), samenwerking met gemeenten (sociaal-relationele waarde).